Wat is biologisch stabiel drinkwater en waarom is het van belang?
Wim Hijnen, senior-onderzoeker bij Evides: “Dat is water waarin tijdens de opslag en de distributie zo min mogelijk groei van micro-organismen plaatsvindt. Daardoor worden gezondheidsrisico’s en consumentenklachten voorkomen. Wat betreft de gezondheid bestaat bijvoorbeeld het vermoeden dat de aanwezigheid van bepaalde ziekteverwekkende micro-organismen een risico kunnen vormen voor mensen in de samenleving die een zwakkere gezondheid hebben. Ook kunnen de biologische processen in het distributiesysteem voor esthetische problemen zorgen, zoals zichtbare (biologische) deeltjes en veranderde reuk en smaak. Ten slotte kan de nagroei van micro-organismen verstoppingen veroorzaken, bijvoorbeeld van de filtratiesystemen die ziekenhuizen en verzorgingshuizen gebruiken voor Legionella-preventie.”
Welke methoden zijn er om de biologische stabiliteit van het water te bepalen?
Wim, Evides: “Er zijn drie hoofdgroepen van methoden:
- De analyse van de groeipotentie van micro-organismen in het water, waaronder de ‘BPP-test’ en de ‘AOC-test’ die door AQZ worden uitgevoerd. Hoe die precies werken, moet je aan Esmée vragen. Maar in principe gaat het om het voedingsniveau in het drinkwater: als dit laag is, beperkt dat de vermeerdering van micro-organismen en noemen we de groeipotentie van het water laag.
- De bepaling van de ‘biofoulingspotentie’, waarmee de kans op biofilmvorming wordt bepaald op plaatsen waar de micro-organismen in water de kans krijgen om zich aan oppervlakten te hechten. Deze test is nog niet in het AQZ-programma opgenomen.
- Analyse van de totale hoeveelheid organische stof en de samenstelling ervan. Dat kan bijvoorbeeld met de LC-OCD-test die AQZ aanbiedt en elders in deze nieuwsbrief wordt beschreven.”
Een logische vervolgvraag: hoe werken de ‘groeipotentie-testen’ BPP en AOC?
Deze vraag wordt beantwoord door Esmée Weusthof, senior analist bij AQZ. “BPP staat voor ‘Biomassa Productie Potentie”. Voorheen besteedden we deze analyse uit aan KWR, maar sinds eind 2022 voeren we hem zelf uit. Met de analyse meten we de hoeveelheid Adenosine-trifosfaat (ATP) in het water. Dat is de ‘energiedrager’ van alle levende cellen en is daarom een maat voor de groei van actieve bacteriën. Tijdens de test bepalen we in kolven water drie parameters:
- De MBC7 en de MBG7: dat zijn de maximale biomassaconcentratie en maximale biomassagroei tijdens de eerste 7 dagen, die inzicht geven in de hoeveelheid gemakkelijk afbreekbare verbindingen in het water, en
- De CBP14: de cumulatieve biomassaproductie gemeten tijdens 14 dagen incubatie. Dit geeft een indruk van de totale hoeveelheid makkelijk en moeilijker afbreekbare organische verbindingen.
De resultaten zetten we uit in een groeicurve die inzicht geeft in de verhouding tussen makkelijk en moeilijk afbreekbare organische verbindingen. De drie genoemde parameters geven de groeipotentie van het water aan die we aan de waterbedrijven rapporteren.
De AOC-test staat voor ‘Assimileerbaar Organisch Koolstof’. In de AOC-analyse bepalen we de hoeveelheid koolstof in gepasteuriseerd water, dat bepaalde bacteriestammen (P17 en/of NOX) gebruiken voor de groei en productie van cellen. Dat geeft informatie over de groeipotentie van het water.
Er is recent een nieuwe methode met een andere teststam (A3) ontwikkeld. We zijn bezig om die test (de AOC-A3-test) in ons laboratorium te implementeren. Rond de zomer zullen we ook die als eigen analyse aanbieden.”
Welke test heeft de voorkeur voor het bepalen van de groeipotentie: BPP of AOC?
Wim, Evides: “Voor ons is dat de BPP-test. De AOC-test (met de stammen P17 en NOX) is ontwikkeld in de jaren ’80 en was vooral gericht op het meten van gemakkelijk afbreekbare verbindingen. Maar door veranderingen in de zuiveringsprocessen is de biologische stabiliteit van het Nederlandse drinkwater langzaam verbeterd. Tevens hebben we bij Evides gemerkt dat ook moeilijk afbreekbare organische verbindingen een rol spelen in de biologische stabiliteit van drinkwater. Daardoor is het meten van alleen makkelijk afbreekbare verbindingen minder relevant geworden.
We zetten de BPP-test momenteel periodiek in om de ontwikkeling van de biologische stabiliteit van het drinkwater van een productielocatie in de gaten te houden. De AOC-testen worden alleen incidenteel ingezet als aanvulling hierop.”
Esmée, AQZ vult aan: “Welke test er gebruikt wordt hangt af van de klant en het doel van de analyse. De BPP-analyse geeft inderdaad het meest volledige beeld van de hoeveelheid microbiologische afbreekbare stoffen. Maar de AOC-analyse levert weer net andere informatie, zoals de concentratie van makkelijk afbreekbare stoffen. Daarom worden de testen vaak in combinatie met elkaar uitgevoerd, om nog meer inzicht te krijgen.”
Mooi dat het pallet aan analyses dat we in eigen lab uitvoeren, steeds breder wordt.
En als de test aangeeft dat de groeipotentie van bacteriën hoog is, wat dan?
Wim, Evides: “Dat geeft ons de indicatie dat er iets aan de hand is. Er is geen acuut risico, problemen met nagroei manifesteren zich over het algemeen pas na verloop van tijd. Maar als de groeipotentie van het water trendmatig toeneemt, gaan we wel onderzoeken hoe dat komt. We kunnen (beperkt) maatregelen nemen om de groeipotentie te verminderen. Bijvoorbeeld het verlengen van de contacttijd in koolfilters.
Hoe werken jullie samen en wat is er zo mooi aan het werk?
Wim, Evides: Evides is verantwoordelijk voor het leveren van een uitstekende waterkwaliteit. AQZ is ons huislaboratorium om ons daarbij te ondersteunen en de waterkwaliteit te meten. Mede vanwege onze vragen is het meetpakket bij AQZ verder ontwikkeld, wat betekent dat zij de BPP-analyse nu zelf doen. Dat vergroot onze samenwerking op het thema biologische stabiliteit.
Esmée, AQZ: “Het is mooi dat dat het pallet aan analyses dat we in ons eigen laboratorium uitvoeren steeds breder wordt. We krijgen steeds meer expertise in huis, en daarmee kunnen we nóg beter en sneller onze klanten ondersteunen. Ik ben er trots op dat wij met onze analyses een steentje bijdragen aan schoon drinkwater, dat door heel veel mensen wordt gedronken. Het heeft een groot maatschappelijk belang en dat geeft veel voldoening.” ●
Geïnteresseerd?
Neem contact op met Esmée Weusthof, e-mail: esmee.weusthof@aqz.nl