Elke dag neemt Brabant Water monsters om te bepalen of het drinkwater veilig en van goede kwaliteit is. Deze monsters worden per koerier naar Aqualab Zuid (AQZ) gestuurd, waar ze binnen 24 uur worden geanalyseerd op een aantal standaard parameters. Maar hoe verloopt dat proces precies?
Het verhaal begint met het jaarlijkse meetprogramma dat drinkwaterbedrijf Brabant Water opstelt. Gerrit Cardol, senior beleidsadviseur waterkwaliteit bij het bedrijf, speelt hier een belangrijke rol. Hij vertelt: ‘Dit meetprogramma is een verplichting van de overheid, hoewel we voor sommige parameters daarvan kunnen afwijken door ze meer of juist minder vaak te bemonsteren. In dit programma staat gedetailleerd beschreven wanneer en waar gedurende het hele jaar monsters worden genomen op al onze 28 drinkwaterlocaties. Ook is te lezen welke analyses worden uitgevoerd. Sommige parameters moeten we wekelijks op alle locaties meten, omdat dat wettelijk verplicht is. Voor andere parameters varieert de meetfrequentie, afhankelijk van de grondwaterbron en de toegepaste zuiveringsstappen.’
Dankzij de geavanceerde apparatuur van AQZ kunnen antropogene stoffen steeds beter worden gedetecteerd
Het monster in de fles
Gerrit vervolgt: ‘Het proces van monsterneming volgt dit schema. We verzamelen elke dag monsters, zodat alle 28 locaties wekelijks aan de beurt komen. Soms nemen we, bovenop het vaste schema, extra monsters voor specifieke onderzoeken, naar bijvoorbeeld de aanwezigheid van nieuwe antropogene stoffen. Dankzij de geavanceerde apparatuur van AQZ kunnen deze stoffen steeds beter worden gedetecteerd. In totaal vullen we jaarlijks wel zo’n 40.000 flessen. Een gecontracteerde koerier haalt de monsters op en brengt ze naar AQZ voor analyse. Brabant Water heeft korte communicatielijnen met AQZ en we werken prettig met hen samen.’
Voorbereiding van de apparatuur
Ondertussen zijn de medewerkers van AQZ druk bezig met het gereedmaken van het SP2000-robotsysteem, dat wordt ingezet om de monsters te analyseren. Edwin Janssen, senior analist bij AQZ, verduidelijkt: ‘Het SP2000-systeem is volledig geautomatiseerd en wordt gebruikt voor het meten van verschillende parameters waaronder de zuurgraad, waterstofcarbonaat, elektrisch geleidingsvermogen, zuurstofgehalte en troebelingsgraad. Dit systeem levert snelle resultaten en dat is cruciaal: de monsters moeten binnen 24 uur worden geanalyseerd om de kwaliteit van de resultaten te waarborgen. ‘s Morgens voeren we kalibraties uit en controleren we de meetapparatuur die is gekoppeld aan de SP2000-robot.’
Ontvangst van de monsters
Vanaf ongeveer half drie ’s middags arriveren de monsters bij AQZ. Zodra alle watermonsters zijn ontvangen, meestal zo’n 100-150 per dag, worden ze gescand in het SP2000-robotsysteem. Vervolgens wordt vanuit het Laboratorium Informatie Management Systeem (LIMS) een lijst gegenereerd en ingelezen in de SP2000. Hierdoor weet het robotsysteem welke specifieke analyses op welke monsters moeten worden uitgevoerd.
Monsters plaatsen in de SP2000
Een unieke eigenschap van de SP2000 is dat de volledige flessen met monsterwater fysiek het apparaat in gaan. De robot pakt telkens een fles op en ontdopt deze. In totaal kunnen er 104 flessen worden geanalyseerd, maar omdat AQZ twee apparaten heeft, kunnen dagelijks 208 monsters worden verwerkt. De eerste 13 posities worden gebruikt voor kalibraties en controles die ‘s ochtends worden uitgevoerd. Om te waarborgen dat de analyses van begin tot eind onder dezelfde condities worden uitgevoerd, wordt om de 18 monsters een fles met drinkwater ingevoerd, die afkomstig is van AQZ zelf.
Nachtelijke analyses
Het analyseproces begint met het meten van het zuurstofgehalte in de monsterfles. Vervolgens wordt een titratie uitgevoerd voor de meting van de zuurgraad en het gehalte waterstofcarbonaat. Een ander pompsysteem zorgt ervoor dat twee ‘flowcellen’ worden gevuld, waarin gelijktijdig de troebelheid en het elektrisch geleidingsvermogen worden gemeten.Per monsterfles kan het aantal analyses dat wordt uitgevoerd variëren. Dankzij de barcode op de fles weet de SP2000 precies waarop ieder monster moet worden onderzocht.
Uitlezen van de resultaten
Na de analyses kunnen de resultaten de volgende ochtend worden uitgelezen via een speciaal programma. Daarnaast vindt er een controle plaats om te verifiëren of de ‘drinkwater controlemonsters’ voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen. Als aan deze eisen wordt voldaan, worden de resultaten goedgekeurd en verstuurd naar het LIMS. Als dit is gedaan, start de cyclus weer van vooraf aan en wordt de SP2000 gekalibreerd voor de volgende reeks watermonsters.
Brabant Water weer aan zet
Gerrit Cardol (foto) onderstreept: ‘Dankzij het robotsysteem van AQZ kunnen we razendsnel resultaten verkrijgen. Dat is belangrijk, omdat het ons in staat stelt snel te reageren op eventuele problemen. Intern analyseren we de ontvangen resultaten met behulp van diverse tools. Deze sporen automatisch eventuele overschrijdingen op en genereren automatische rapporten. Als we afwijkingen opmerken, gaan we grondig op zoek naar de oorzaak en nemen we indien nodig herhalingsmonsters. In het geval van grotere problemen overleggen we met andere afdelingen of er aanvullende maatregelen moeten worden genomen. Daarnaast doen we veel aan kwaliteitsbewaking met behulp van trendanalyses, dashboards en rapportages. Voor de nieuwsgierigen onder ons: veel van de analyseresultaten zijn te vinden op onze website. Zo stellen we onze klanten in staat om een goed inzicht te krijgen in de kwaliteit van ons drinkwater.’
Meer lezen
Aqualab Zuid sponsort Villa Pardoes met wateronderzoek
Aqualab Zuid (AQZ) zal in 2024 en 2025 als vaste partner van Villa Pardoes kosteloos wateronderzoek verrichten. Dat zijn het waterlaboratorium en het vakantieverblijf voor ernstig zieke kinderen en hun familie samen overeengekomen.
Veteranenziekte: voorkomen is beter dan genezen
In 1976 werd een nieuwe ziekte ontdekt na een grote uitbraak tijdens een bijeenkomst van oorlogsveteranen. Deze ‘veteranenziekte’ bleek veroorzaakt te worden door de legionellabacterie. Anno 2023 analyseert Aqualab Zuid (AQZ) jaarlijks duizenden watermonsters op het voorkomen van de bacterie. Een belangrijke klant is het grote chemieconcern Dow Terneuzen.
Onze Expertisegroep in de schijnwerpers
Hoe gaan we om met nieuwe stoffen in het water en met innovatieve onderzoekstechnieken? Welke invloed heeft veranderende wet- en regelgeving op onze metingen en op de opdrachten van onze klanten? Dit zijn vragen die in de werkkamer van de Expertisegroep van Aqualab Zuid (AQZ) dagelijks de revue passeren. De leden van onze Expertisegroep vertellen graag meer over hun rol.